RTG psa lub kota – kiedy wykonać? Jak przebiega?

RTG (rentgen) to jedna z najczęściej wykonywanych procedur diagnostycznych w weterynarii. Dzięki badaniu można sprawdzić i ocenić stan kości, narządów wewnętrznych i pozostałych tkanek, a także rozpoznać ciała obce mogące znajdować się w ciele. Kiedy weterynarz może zalecić wykonanie RTG i jak przebiega badanie w przypadku psa lub kota?

RTG psa lub kota – kiedy jest potrzebne?

Odkrycie promieni X i stworzenie radiografii prawdziwie zrewolucjonizowało medycynę oraz weterynarię, ponieważ pozwoliło na oglądanie wnętrza ciała pacjenta bez konieczności używania skalpela. Różne rodzaje tkanek w różnym stopniu pochłaniają promienie rentgenowskie lub też je odbijają. W efekcie powstaje dość wyraźny obraz organów wewnętrznych czy też układu kostnego. Ze względu na to, badanie przydaje się w bardzo wielu przypadkach.

Promieniowanie rentgenowskie w dużych ilościach jest jednak szkodliwe, dlatego wymaga odpowiedniego dostosowania parametrów aparatury, a także unikania niepotrzebnej ekspozycji. Z tego powodu na RTG powinno się kierować zwierzę tylko w uzasadnionych przypadkach. Jakie to przypadki? Jest tego całkiem sporo. Badanie radiologiczne wykonuje się przede wszystkim w przypadku konieczności potwierdzenia lub wykluczenia:

• urazu ortopedycznego (przede wszystkim złamania kości),
• obecności ciała obcego np. w żołądku lub jelitach,
• kamieni w pęcherzu moczowym,
• występowania guza,
• ciąży,
• uszkodzenia narządów.

Ponadto dzięki możliwości dość dokładnego zapoznania się z położeniem czy kształtem narządów oraz występującymi w nich zmianami badanie RTG pozwala na wykrywanie wielu chorób. Pomaga wykluczać rozmaite schorzenia, a także stawiać wstępne i ostateczne diagnozy. Bywa również używane w procesie leczenia do oceny jego postępów (np. sprawdzenia zrostu kości).

Jak przebiega badanie RTG u psa lub kota?

Dla człowieka badanie RTG jest jedną z prostszych procedur, nie różniącą się znacznie od wykonania zdjęcia u fotografa. Przeprowadzenie badania u zwierzęcia jest jednak znacznie trudniejsze ze względu na jego stres w nieznanej sytuacji. Wykonanie wyraźnego zdjęcia rentgenowskiego wymaga odpowiedniego ułożenia pacjenta, który musi pozostać nieruchomo podczas ekspozycji na promieniowanie. Dlatego zwykle w ramach przygotowania do badania podaje się środki uspokajające. Niekiedy stosuje się też pełną narkozę. Pomaga to nie tylko uniknąć problemów związanych ze strachem zwierzęcia, ale również dokładnie ułożyć je do badania dzięki zwiotczeniu mięśni. Znacznie ułatwia to całą procedurę i zapewnia jej skuteczność. O pomoc w ułożeniu zwierzęcia do badania często prosi się jego opiekuna. Pomaga to również zniwelować stres, o ile pies lub kot nie jest uśpiony.

Układanie psa lub kota do badania RTG

Jak już wspomniano, odpowiednie ułożenie ciała jest niezbędne do prawidłowej oceny stanu tkanek wewnętrznych. Ma to szczególne znaczenie chociażby w ortopedii weterynaryjnej. Kończyny często muszą być umieszczane w nietypowych pozycjach. Zwykle wykorzystuje się specjalne kształtki, by ułatwić ich unieruchomienie w określonym położeniu. Niekiedy potrzebne są też linki, paski czy taśmy klejące. Bardzo często prawidłowe ułożenie ciała kota czy psa nie jest możliwe bez uprzedniej sedacji lub pełnej narkozy. To z kolei zwiększa poziom skomplikowania badania, dlatego też RTG u zwierząt nigdy nie wykonuje się bez wyraźnej potrzeby. Aby się upewnić, że badanie będzie skuteczne i bezpieczne, należy również pamiętać o przyprowadzeniu zwierzęcia na czczo (8-12 godzin od ostatniego posiłku) i zdjęciu wszelkich przedmiotów z ciała (np. obroży). Sierść nie może być mokra, ponieważ wówczas wywołuje zakłócenia obrazu.

Źródła:

Thrall R.D.: Diagnostyka radiologiczna w weterynarii. 2010.

Hans G. Niemand, Peter F. Suter, Barbara Kohn, Praktyka kliniczna: psy,  Galaktyka, 2011

Brinker, Piermattei, Flo’s: Small Animal Orthopedics and Fracture Repair, 2015.