Zespół suchego oka u zwierząt – co to jest i jak leczyć?

Zauważyłeś u swojego psa zaczerwienione oczy? W kąciku oka kota zbiera się trudny do usunięcia płyn? A może w spojówce i rogówce pojawiły się zwyrodnienia? To prawdopodobnie zespół suchego oka. Nieleczone schorzenie może doprowadzić do całkowitej utraty wzroku, dlatego wymaga szybkiej interwencji u weterynarza-okulisty. Poznaj przyczyny, objawy oraz sposoby leczenia zespołu suchego oka u zwierząt.

Przyczyny występowania zespołu suchego oka u kotów i psów

Zespół suchego oka, czyli w skrócie ZSO, to choroba powierzchni gałki ocznej, która powstaje w wyniku patologii homeostazy łez. Oto najczęstsze przyczyny występowania tego schorzenia:

• brak lub niewłaściwie wykształcone gruczoły łzowe – to bardzo częste np. u psów rasy yorkshire terrier,
• zaburzenia immunologiczne, które zmniejszają ilość wydzielanych łez – dotyczy zazwyczaj buldogów, mopsów i cavalierów,
• brak warstwy lipidowej oka, co przyczynia się do nadmiernego wyparowywania cieczy łzowej,
• urazy w okolicach oczodołu – wywołane np. przez nosówkę, niedoczynność tarczycy lub cukrzycę,
• stosowanie leków – środki farmakologiczne mogą powodować tymczasowe lub trwałe uszkodzenia gruczołów łzowych.

Koty są mniej narażone na ZSO niż psy, jednak wraz z wiekiem zwierzęcia ryzyko wystąpienia schorzenia wzrasta także u tego gatunku zwierząt. 

Objawy zespołu suchego oka u zwierząt

Rozpoznanie problemów z narządem wzroku u zwierząt jest bardzo proste. Zaczerwienione, podrażnione oko, gromadzenie się wydzieliny, sklejanie powiek to najbardziej charakterystyczne objawy zespołu suchego oka. 

Zwierzę cierpi i szuka sposobów na pozbycie się nieprzyjemnego uczucia, dlatego pociera oczy łapą lub trze głową np. o dywan. Mechaniczne uszkodzenia mogą pogłębić problem i doprowadzić do miejscowego uszkodzenia rogówki. Jedynym sposobem na skuteczne pozbycie się problemu jest wizyta u weterynarza-okulisty. 

Jak zdiagnozować zespół suchego oka u psa lub kota?

Im wcześniej wykryte schorzenie, tym łatwiej je wyleczyć. Trwałe uszkodzenia gruczołu łzowego są nieodwracalne i mogą prowadzić do całkowitej ślepoty. Do potwierdzenia diagnozy zespołu suchego oka, okulista-weterynarz przeprowadza:

• test Schirmera,

Polega na wprowadzeniu do gałki ocznej tasiemki, która mierzy ilość wyprodukowanych łez. Prawidłowo funkcjonujące gruczoły w ciągu minuty wytwarzają około 15 mm cieczy łzowej. Mniejszy wynik świadczy o zaburzeniach w pracy narządu wzroku. Dla pewności badanie przeprowadza się na każdym oku.

• nieinwazyjny czas przerwania filmu łzowego,

Umożliwia ocenę jakości i ilości filmu łzowego oraz pomiar grubości jego warstwy lipidowej. 

• ocena osmolarności filmu łzowego.

Pomaga ocenić skuteczność leczenia. Osmolarność filmu łzowego zazwyczaj poprawia się szybciej niż zanikają objawy chorobowe na zewnątrz.

Leczenie zespołu suchego oka

Zwierzę, które cierpi na ZSO, wymaga pomocy profesjonalisty oraz zaangażowanego właściciela. W większości przypadków leczenie jest bardzo trudne i może trwać nawet do końca życia pupila. Najczęściej podaje się:

• leki przeciwzapalne, które zapobiegają rozwojowi infekcji oraz antybiotyki, które przeciwdziałają zakażeniu bakteryjnemu. Obecnie stosuje się implanty, które stopniowo uwalniają lek do oka zwierzęcia i korzystnie wpływają na stan jego wzroku,
• parasympatykomimetyk, czyli preparat pobudzający oczy do produkcji łez oraz ułatwiający ich przepływ przez kanaliki łzowe,
• produkty łzozastępcze, które pomagają odbudować warstwę lipidową rogówki.

Należy pamiętać, że zespołowi suchego oka towarzyszą zazwyczaj inne choroby, jak np. niedoczynność tarczycy. Ogólnoustrojowe działanie może znacząco poprawić skuteczność leczenia.

Literatura:

Turner S.M.: Okulistyka. Elsevier Urban/Partner 2008 r.

Ambroziak A.M.: Zaburzenia powierzchni oka – jak indywidualizować leczenie? Okulistyka po Dyplomie 2013.

Maggio F., Pizzirani S.: Patologia filmu łzowego w schorzeniach rogówki psów i kotów. Część 1. Wiadomości na temat fizjologii. Weterynaria. 2009, 23 (5), 35-51 (Kod. 17297).