Zapalenie spojówek u kota – przyczyny, objawy i leczenie

Zapalenie spojówek to jedno z najczęstszych schorzeń oczu u kotów. Dotyczy zarówno kotów młodych, jak i dorosłych, a jego przebieg może być od łagodnego i samoograniczającego się po poważne komplikacje zagrażające wzrokowi. Prawidłowe rozpoznanie i leczenie zapalenia spojówek jest kluczowe dla zdrowia i komfortu życia kota.

Budowa i funkcje spojówek

Spojówki to cienka, przezroczysta błona śluzowa pokrywająca wewnętrzną powierzchnię powiek oraz część gałki ocznej. Ich głównym zadaniem jest ochrona oka przed czynnikami zewnętrznymi, takimi jak kurz, bakterie czy inne zanieczyszczenia. Spojówki wspomagają także nawilżenie oka, dzięki produkcji śluzu i filmu łzowego.

Objawy zapalenia spojówek u kota

Zapalenie spojówek u kota może mieć różnorodne objawy, zależne od przyczyny oraz stopnia zaawansowania choroby. Do najczęstszych symptomów należą:

Zaczerwienienie spojówek – stan zapalny powoduje przekrwienie błony śluzowej, co sprawia, że spojówki stają się wyraźnie czerwone.

Łzawienie – nadmierne wydzielanie łez może być reakcją obronną na podrażnienie lub infekcję.

Wydzielina z oczu – może mieć charakter wodnisty, śluzowy lub ropny, w zależności od przyczyny. Ropna wydzielina często świadczy o infekcji bakteryjnej.

Przymrużanie oczu – koty z zapaleniem spojówek często mrużą lub zamykają oczy z powodu bólu i dyskomfortu.

Obrzęk powiek – w cięższych przypadkach spojówki i powieki mogą być opuchnięte.

Świąd oczu – kot może pocierać oczy łapami, co dodatkowo nasila podrażnienia.

Przyczyny zapalenia spojówek u kota

Zapalenie spojówek może być wynikiem różnych czynników, które można podzielić na zakaźne i niezakaźne.

Przyczyny zakaźne

• Wirusy
  • Herpeswirus typu 1 (FHV-1) – jeden z najczęstszych winowajców zapalenia spojówek u kotów, powodujący również koci katar.
  • Kaliciwirus kotów (FCV) – może wywoływać objawy zapalenia spojówek, często towarzyszące innym problemom układu oddechowego.
• Bakterie
  • Chlamydioza – infekcja wywołana przez Chlamydia felis, objawia się silnym łzawieniem i ropną wydzieliną.
  • Mykoplazmy – mogą być przyczyną przewlekłego zapalenia spojówek.
• Grzyby
  • Choć rzadsze, grzybice mogą prowadzić do stanów zapalnych spojówek, zwłaszcza u kotów o osłabionej odporności.

Przyczyny niezakaźne

• Alergie
  • Kontakt z alergenami, takimi jak pyłki, kurz, dym czy środki chemiczne, może powodować reakcje alergiczne objawiające się zapaleniem spojówek.
• Podrażnienia mechaniczne
  • Kurz, piasek, sierść lub inne drobiny mogą powodować mechaniczne uszkodzenia spojówek i wywoływać stan zapalny.
• Urazy
  • Drapnięcia przez inne zwierzęta, urazy mechaniczne lub chemiczne mogą prowadzić do zapalenia spojówek.
• Ciała obce
  • Obecność ciała obcego w oku, np. nasiona trawy, może wywołać zapalenie spojówek.
• Choroby ogólnoustrojowe
  • Problemy immunologiczne lub ogólnoustrojowe choroby zakaźne (np. wirusowa białaczka kotów – FeLV) mogą prowadzić do wtórnego zapalenia spojówek.

Czytaj więcej: Białaczka u kota – przyczyny, objawy i leczenie

Rodzaje zapalenia spojówek

Zapalenie spojówek u kota może przybierać różne formy, w zależności od jego przyczyny i przebiegu.

Proste zapalenie spojówek

Charakteryzuje się łagodnymi objawami, takimi jak lekkie zaczerwienienie i umiarkowane łzawienie. Zwykle ustępuje samoistnie lub po zastosowaniu podstawowego leczenia.

Ropne zapalenie spojówek

Objawia się obecnością ropnej wydzieliny, co najczęściej wskazuje na infekcję bakteryjną.

Przewlekłe zapalenie spojówek

Utrzymujące się objawy mogą być wynikiem nieleczonych infekcji lub reakcji alergicznych.

Zapalenie spojówek związane z chorobami ogólnoustrojowymi

W przypadku takich chorób jak koci katar, zapalenie spojówek jest jednym z objawów, a leczenie powinno obejmować także chorobę podstawową.

Diagnostyka

Rozpoznanie zapalenia spojówek u kota wymaga dokładnego badania weterynaryjnego. Lekarz może zastosować różne techniki diagnostyczne:

• Badanie kliniczne – ocena oczu i błon śluzowych za pomocą lampy szczelinowej.
• Test fluoresceinowy – pozwala na wykrycie ewentualnych uszkodzeń rogówki.
• Badania mikrobiologiczne – pobranie próbki wydzieliny z oka w celu identyfikacji bakterii, wirusów lub grzybów.
• Testy alergiczne – pomocne w przypadku podejrzenia alergicznego zapalenia spojówek.
• Badania krwi – mogą pomóc w wykryciu chorób ogólnoustrojowych, takich jak FIV czy FeLV.

Czytaj więcej: Badanie krwi u kota

Leczenie zapalenia spojówek

Leczenie zapalenia spojówek u kota zależy od przyczyny choroby. Ważne jest, aby unikać stosowania leków bez konsultacji z lekarzem weterynarii, ponieważ niewłaściwe leczenie może pogorszyć stan zdrowia zwierzęcia.

Leki stosowane w zapaleniu spojówek

• Antybiotyki
  • W przypadku infekcji bakteryjnych stosuje się krople lub maści z antybiotykami, np. z oksytetracykliną.
• Leki przeciwwirusowe
  • Przy infekcjach wirusowych mogą być stosowane preparaty przeciwwirusowe w formie maści lub kropli, a także leki wspierające układ odpornościowy.
• Leki przeciwzapalne
  • W przypadku zapalenia alergicznego lub mechanicznego stosuje się krople z kortykosteroidami lub niesteroidowe leki przeciwzapalne.
• Preparaty nawilżające
  • Krople sztucznych łez pomagają nawilżyć i chronić oko w przypadku suchości lub podrażnienia.

Domowe sposoby wspierające leczenie

• Pielęgnacja oczu
  • Oczyszczanie okolic oczu wacikiem nasączonym solą fizjologiczną lub naparem z rumianku (o ile nie ma alergii) pomaga usunąć wydzielinę i zmniejszyć podrażnienia.
• Unikanie alergenów
  • Jeśli zapalenie spojówek ma charakter alergiczny, należy ograniczyć kontakt kota z potencjalnymi alergenami.
• Izolacja chorego kota
  • W przypadku zakaźnych form zapalenia spojówek warto izolować chorego kota, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się infekcji na inne zwierzęta.

Zapobieganie zapaleniu spojówek

Regularna higiena oczu – dbanie o czystość okolic oczu pomaga zapobiegać podrażnieniom i infekcjom.

Profilaktyka szczepień – szczepienia przeciwko herpeswirusowi i kaliciwirusowi zmniejszają ryzyko zakażeń.

Unikanie urazów – ochrona kota przed urazami mechanicznymi, np. w kontaktach z innymi zwierzętami.

Ograniczenie kontaktu z chorymi kotami – zapalenie spojówek spowodowane infekcjami zakaźnymi może łatwo przenosić się między kotami.

Wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie zapalenia spojówek u kota pozwalają uniknąć powikłań i przywrócić pupilowi komfort życia. Dlatego zawsze warto skonsultować się z lekarzem weterynarii, gdy zauważymy pierwsze objawy choroby.

Bibliografia

• Danko, M. (2021). "Zapalenie spojówek u kotów – przyczyny i leczenie." Weterynaria w praktyce, 15(4), 56–63.
• Felin, S. (2020). Zdrowie oczu u kotów – diagnostyka i leczenie. Kraków: Vet-Expert.
• Mazur, K. (2019). "Choroby zakaźne wpływające na układ wzrokowy u kotów." Magazyn Weterynaryjny, 12(3), 42–48.
• Mitchell, S. A., & Willard, M. D. (2017). Diseases of the Eye in Small Animals. Oxford: Blackwell Publishing.
• Pawlak, J. (2022). "Zapalenie spojówek u kota – jak rozpoznać i leczyć?" Poradnik Opiekuna Zwierząt, 11(2), 24–29.
• Szweda, M. (2021). Choroby zakaźne u kotów. Gdańsk: MedVet Press.
• Wojciechowski, J. (2020). "Zapalenie spojówek w przebiegu herpeswirusowego zapalenia nosa i tchawicy u kotów." Polski Przegląd Weterynaryjny, 15(6), 66–72.
• Żak, R. (2018). Podstawy okulistyki weterynaryjnej. Wrocław: Urban & Partner.
• Ziółkowska, M. (2023). "Zakaźne i niezakaźne przyczyny chorób oczu u kotów." VetForum, 19(1), 13–18.