Nowotwór jamy ustnej u psa i kota

Odkrycie u zwierzęcia zmiany, która może być zmianą nowotworową to zawsze trudny moment. Niestety guzy występujące w jamie ustnej dość często są bagatelizowane. Tymczasem może to być rak. Tego typu nowotwory występują zarówno u psów, jak i u kotów. Dowiedz się więcej o ich objawach, leczeniu oraz krokach, jakie należy podjąć przypadku podejrzenia nowotworowego charakteru zmiany.

Nowotwory jamy ustnej – występowanie

Nowotwory jamy ustnej nie są szczególnie częste u domowych czworonogów, ale na pewno nie są też kwestią marginalną. U psów spośród wszystkich występujących nowotworów ok. 6-7% uwidacznia się właśnie w jamie ustnej. U kotów ten typ raka odpowiada za ok. 3-10% wszystkich przypadków, ale niemal zawsze (w ok. 90%) jest złośliwy. U psów przerzuty obserwuje się przerzuty nieco rzadziej.

Psy i koty różnią się także w zakresie występowania poszczególnych odmian raka. U psów występują najczęściej:

• rak kolczystokomórkowy (SCC), 
• włókniakomięsak, 
• czerniak,
• szkliwiak akantotyczny.

U kotów za ok. 80% przypadków odpowiada rak płaskonabłonkowy. Zdecydowanie rzadziej występują włókniakomięsaki i czerniaki.

Niemal wszystkie czerniaki jamy ustnej są złośliwe i często dają przerzuty. Włókniakomięsaki jamy ustnej są zaś jedynie miejscowo inwazyjne, a przerzuty dają bardzo rzadko. W przypadku SCC w jamie ustnej tendencja do przerzutów różni się w zależności od umiejscowienia guza – te zlokalizowane na migdałkach dają przerzuty częściej, a te występujące na języku rzadziej. Z kolei SCC umiejscowione w okolicy żuchwy lub szczęki praktycznie nie dają przerzutów. Szkliwiak akantotyczny również nie tworzy przerzutów, ale ma tendencje do pojawiania się ponownie, jeśli nie zostanie całkowicie wycięty. U młodych psów występuje większa tendencja do występowania guzów złośliwych, choć ogółem zdecydowanie częściej na nowotwory jamy ustnej zapadają psy dojrzałe.

Dominujący u kotów rak płaskonabłonkowy daje przerzuty w ok. 25-30% przypadków (najczęściej do węzłów chłonnych. Jest on jednak trudny w leczeniu i bardzo bolesny.

Jakie są objawy nowotworu jamy ustnej u psa lub kota?

Objawy nowotworu jamy ustnej u psa lub kota najczęściej przypominają choroby zębów. Zwierzę może się zmagać z trudnościami w jedzeniu, krwawiącymi dziąsłami lub utratą zębów. U kotów często występuje intensywne ślinienie, nieprzyjemny zapach z jamy ustnej i utrata apetytu. Czasami rak prowadzi do zniekształcenia twarzoczaszki.

Często można zaobserwować zaczerwienienie i obrzęk błony śluzowej jamy ustnej lub obecność owrzodzeń. Szczególną uwagę należy zwrócić na guzy, które występują po obu stronach zębów. Ich powierzchnia często jest również bardzo charakterystyczna. Zmiany związane ze stanem zębów czworonoga zazwyczaj wyglądają inaczej i nie przekraczają linii zębów. Jeśli występują powyższe objawy, z całą pewnością warto wybrać się do gabinetu  weterynaryjnego. Guzy w jamie ustnej często są też rozpoznawane podczas rutynowego, profilaktycznego badania zębów u czworonoga.

Nowotwory jamy ustnej – leczenie

W przypadku guzów jamy ustnej bardzo często konieczne jest radykalne leczenie chirurgiczne – np. wycięcie żuchwy, szczęki, języka. Taka informacja może być bardzo trudna dla właściciela, ale zwierzęta zazwyczaj bardzo dobrze znoszą zabiegi i łatwo przystosowują się do nowej sytuacji. Czasami wskazana jest również radio- lub chemioterapia. Rokowania zależą od rodzaju guza, jego inwazyjności oraz stadium zaawansowania. Im wcześniej wykryte zmiany, tym większa szansa na wyleczenie.

Źródła:

1. Brockley LK, Cooper MA, Bennett PF (2013): Malignant melanoma in 63 dogs (2001-2011): the effect of carboplatin on survival. N Z Vet J;
2. Vos J.H., van der Gaag I. (1987): Canine and feline oral-pharyngeal tumors. J. Vet. Med., 34;
3. Evans S.M., LaCreta F., Helfand S.( 1991): Technique, pharmacokinetics, toxicity, and efficacy of intratumoral etanidazole and radiotherapy for treatment of spontaneous feline oral squamous cell carcinoma, Int. J. Radiat. Oncol.